Herinner je je nog de heerlijke geur in die authentieke pizzeria, afgelopen zomer in Milaan? Het roept fijne vakantieherinneringen op en we voelen ons prettig als we er alleen al aan denken. We gaan “gezellig een hapje eten” met vrienden en als we na een lange dag werken thuiskomen willen we een lekker bordje comfortfood. Eten is emotie en dat is natuurlijk helemaal prima. Het wordt alleen wat minder prima als eten je laatste redmiddel wordt, bijvoorbeeld wanneer je je depressief, verdrietig of nerveus voelt. Het is niet oké om in plaats van te praten over je problemen, je problemen probeert weg te eten. Veel mensen kunnen zichzelf een ’emotie-eter’ noemen. En dat is helemaal niet zo gek.
Immers: wat deden onze moeders vroeger als we weer eens huilend en met een grote schaafwond op onze knie thuis kwamen? We kregen een snoepje of een lolly en een aai over onze bol en dan was alles weer goed. Eten is heel vaak een beloning, bijvoorbeeld voor wanneer we dapper zijn geweest of wanneer we iets hebben gedaan waar we heel erg tegenop zagen. We vinden dat we het eten dan verdienen en daarmee praten we goed dat we misschien een hele reep chocolade in ons eentje opeten. “Ik heb zo hard gewerkt/gesport/geleerd voor dat tentamen, deze reep chocolade heb ik gewoon verdiend.” Maar we zijn toch geen honden die we een koekje geven als ze braaf zijn geweest? Eigenlijk is het te gek voor woorden.
Of: we hebben verdriet, kroppen alles op en kruipen ‘s avonds, als er niemand in de buurt is, op de bank met een zak chips. Die zak chips is natuurlijk geen medicijn, maar het leidt af. Eten leidt af en geeft ons een goed gevoel. Daarmee verdwijnen die verdrietige gevoelens naar de achtergrond, waardoor we ze eventjes vergeten. Door dit vaak te doen, gaan we geloven in de troostende kracht van eten. “Troostvoer,” zou je het kunnen noemen. Rottig genoeg is troostvoer vaak heel ongezond. Het zijn zoete of vettige dingen zoals (room-)ijs, gefrituurd eten, pizza, snoep, chips, chocolade… het geeft allemaal een beetje dat zelfde mondgevoel. En dat mondgevoel werkt door naar onze hersenen.
Het hele probleem met troostvoer is dat we ons er vaak helemaal niet beter door gaan voelen. Ik heb mezelf dikwijls op het volgende probleem betrapt: ik at een hele dag gezond en verantwoord. Smoothies, salades, een lichte avondmaaltijd. Dat voelt enorm goed, maar ‘s avonds krijg ik trek. Ik krijg zin in zoete dingen en de drang om naar de voorraadkast te lopen is bijna ondraaglijk. In mijn hoofd begint een innerlijke dialoog: “je hebt zo goed gegeten vandaag, verpest het nou niet.” “Ja maar, ik heb vandaag zó goed gegeten, ik verdien echt wel een stukje chocolade nu.” En ja hoor, daar ga ik. En helaas blijft het niet bij één stukje chocolade, want serieus, ik weet niet hoé mensen het doen, maar één stukje zit er voor mij niet in. Daar ging weer een halve reep Tony’s. Ik heb het laatste stukje nog niet opgegeten of ik denk al: nou, lekker dan. Dat was dan mijn goede dag, helemaal voor niks geweest. En waar de halve reep Tony’s begon als een beloning voor mijn goede gedrag, eindigt het met een schuldgevoel en balen van mezelf.
Ik ben vast niet de enige bij wie het zo werkt. We willen onszelf troosten en het onszelf comfortabel maken en dat doen we graag met eten. Maar helaas gaat juist dat eten ook vaak tegenstaan of tegenwerken. Hiermee bereiken we een averechts effect en dat is hartstikke zonde. Wat betreft het wegeten van emoties zoals verdriet of angst; dat kán gewoon niet. Eten zou niet op die manier iets te maken moeten hebben met onze emoties. Het mag niet verantwoordelijk zijn voor hoe je je voelt.
Maar wat kan je dan doen om te voorkomen dat je toch weer in de valkuil van het emotie-eten stapt? Ik heb een paar eenvoudige tips voor je. Het klinkt allemaal enorm cliché, maar zelf heb ik het nodig om er af en toe weer eventjes naar te kijken.
Erken je emoties
Wanneer je een bui van emotie-eten voelt opkomen, zou je eigenlijk eerst even bij jezelf na moeten gaan: waar komt deze drang om te eten vandaan? Waar voel ik me rot over? Waarover stress ik? Geef deze emoties eventjes wat aandacht door bijvoorbeeld te denken: “ja, ik heb veel stress op mijn werk, het is een zware week.” Bedenk nu voor jezelf of eten de oplossing voor dit probleem gaat zijn. Het antwoord is waarschijnlijk nee, maar dat wil nog niet zeggen dat je trek in lekker eten hiervan afneemt. Echter, je bent wel eerlijk tegen jezelf geweest en dat is de eerste stap. De tweede stap is de voorraadkast.
De voorraadkast
Zorg dat je voorraadkast is voorzien van gezonde voeding. Die reep Tony’s kan je alleen eten als je hem in huis hebt. (oké, of wanneer je ‘s avonds in je joggingbroek naar de avondwinkel rent, maar dat is dan toch net weer die stap verder) Zorg dat je voor momenten dat je écht ontzettend graag iets wilt eten een gezond alternatief in huis hebt. Dit mag je natuurlijk helemaal zelf invullen, maar hier volgen een paar suggesties: rauwkost met wat hummusdip, suikervrije sesamkoekjes, bevroren druiven of banana softerve (in plaats van die bak roomijs waar je normaal gesproken misschien naar zou grijpen.) Ook is het misschien een idee om voor iets hartigs te gaan als je van jezelf weet dat je eigenlijk een enorme zoetekauw bent. Misschien heb je dan iets sneller een verzadigd gevoel en vergeet je de drang naar iets zoets.
Drinken
Soms verwart ons hoofd honger met dorst. Probeer het maar eens als je ontzettend veel trek of snaaizin hebt: drink een paar glazen water en kijk of je nog steeds zoveel zin in eten hebt. Water, thee en kokoswater (zonder toevoegingen) drinken kan enorm helpen. Dus zet een pot van je favoriete thee of maak dit exotische kokosdrankje en probeer dit als je ‘snack’ te zien.
Zoek afleiding
Ga andere dingen doen, zodat je hoofd naar andere zaken komt te staan. Bel een vriendin en lucht je hart, zet een goede film op waarvan je weet dat je er enorm om kan lachen, lees een boek, ga een stuk wandelen of fietsen (en neem je portemonnee maar niet mee, voor het geval je de verleiding niet kan weerstaan onderweg iets te kopen) of zorg in een periode dat je je down voelt dat je niet alleen hoeft te zijn als je dat niet prettig vindt. Op tijd naar bed gaan wil ook wel eens helpen. Ten eerste omdat je lichaam rust nodig heeft als je je niet goed voelt en ten tweede omdat je dan niet bezig hoeft te zijn met hoe graag je iets ‘slechts’ zou willen eten.
Zorg goed voor jezelf
Troostvoer geeft ons een prettig en kalmerend gevoel. Bij iedere hap uit die pot ijs verdwijnen onze emoties verder naar de achtergrond en voelen we onszelf wegzakken in een heerlijk rustig ‘ik heb dit zo verdiend-gevoel.’ Er zijn andere manieren om jezelf dit gevoel te geven. Bijvoorbeeld door een uitgebreide beauty-avond voor jezelf in te lassen. Maskertjes, scrubben, nagels lakken…het hele pakket. Brand een lekkere geurkaars, zet een rustig muziekje of een film op de achtergrond aan en geniet van je avondje me-time. Het gaat erom dat je iets ontspannends doet waarbij je je gedachten eventjes een beetje mag uitschakelen. Na dit ritueel zal je je een stukje beter in je vel voelen. Je hebt goed voor je lichaam (en dus voor jezelf) gezorgd. Dat kan je na het eten van een zak chips over het algemeen niet zeggen.
Wie van jullie herkent zich in dit verhaal en wil er iets over zeggen? Ik lees het graag bij de comments.
liefs,
Merel.
Haha ik had dus net een brownie op. ‘verdiend’ ;) zal deze tips volgende keer proberen toe te passen.
Ik herken zeker je verhaal. Heb zelf de laatste tijd ook veel last gehad van emotie-eten: veel stress voor scriptie schrijven, en afleiding zoeken in zakken chips en koekjes. Wat bij mij nu helpt is inderdaad veel fruit in huis halen: kiwi’s, druiven etc. zijn echt ideaal snackfruit en voldoen zeker aan de suikerbehoefte. Daarnaast probeer ik nu boodschappen te doen overdag, en niet ‘s avonds als ik honger heb en de hele supermarkt wil leegroven ;)
Hi! Herken mezelf hier heel goed in. Wat is het soms lastig om lekkers te laten staan. Het gaat de laatste tijd steeds beter, omdat ik weet wat er tegenover staat en dat is natuurlijk heel fijn.
Vaak zijn het ook momenten waarbij je eigenlijk langer moet nadenken en dan weet je wel beter
Ik stond net koeken naar binnen te duwen terwijl ik op fb dit voorbij zie komen. Ik ben moe en ben druk bezig met iets wat net helemaal fout ging. En wat doe ik..? 12 ( ja..en ook nog eens grote!!!!) koeken gegeten..jullie berichtje kwam net te laat. Nu misselijk. . . Voel me nog belabberder en teleurgesteld in mezelf dat ik me wéér zo heb laten gaan..en nu moet ik alsnog oplossen wat fout ging…zucht ;)
Ik ben niet zozeer een emotie-eter, eerder een hormonale eter :) ik kan één week in de maand echt schranzen: onverzadigbaar, en met een voorkeur voor ongezond natuurlijk. Vaak gebruik ik dan ook het “verdiend”-cliché, want ik ben dan zielig met al die buikpijn enzo. En me er dan over verbazen dat ik zo opgeblazen lijk..
Lastig blijft het he…
Wat vaak helpt is om op het moment dat je neigt van alles en nog wat in je mond te stoppen een kop groene thee te nemen. Dit neemt bij mij het hongergevoel weg als ik neig naar iets zoets.
Nog een paar belangrijke aanvullingen van een ervaringsdeskundige:
Plak een briefje op de koelkast of op je snoepkastje met de tekst: ‘Wil ik dit ECHT?’
Na tip 1 (erkennen van de emoties) is de volgende stap om een alternatief te vinden. Oké, je voelt je ergens rot of vol over. Wat kan nu dan even helpen ipv eten? Iemand bellen? Rondje wandelen of fietsen? Iets leuks doen? Doe geen passieve dingen (zoals tv kijken). Dan krijg je juist trek.
Ennnn… Nog een hele belangrijke: Ontzeg jezelf geen dingen. Als iets niet mag, wil je het juist. Spreek je met jezelf af dat je alleen in het weekend chips mag, dan heb je er waarschijnlijk de hele week trek in. Spreek met jezelf af dat je altijd alles mag. En neem dan een klein beetje. Dan neemt het snakken naar dingen die je jezelf verboden hebt af.
Groetjes Maaike
Ik herken me er niet in. Als je gezond en gevarieerd eet, is het echt niet zo erg om soms een Tony Chocolony op te eten. Je mag je wel eens laten gaan, als het idd maar geen vaste reactie wordt op gevoelens van onbehagen. Gewoon veel bewegen, genoeg slapen en goed eten en niet zo ingewikkeld doen over af en toe iets ‘fouts’. Als je je lekker voelt in je lijf en je gewicht blijft stabiel, is er niet zo veel aan de hand! Ik weeg al sinds m’n 18e hetzelfde (18 jaar en 3 kinderen verder nu) zonder daar keihard aan te werken. Gewoon alles met mate, behalve sporten en slapen; dat mateloos!
Wat fijn Fleur, dat jij hier geen last van hebt en een mooi en stabiel gewicht hebt. Dat geldt helaas niet voor iedereen. Overigens gaat dit artikel ook niet over het hebben van een goed figuur of een gezond gewicht, maar over emotie-eten en hoe dit ongezonde vormen aan kan nemen.
Bij mij helpt om mijn negatieve gedachten op te schrijven… Alles waar ik aan denk, neerpennen…zonder nadenken… zonder mooie zinnen te maken…Gewoon ‘uit’ me schrijven. Ik heb een haat-liefde verhouding met eten en kan zeer moeilijk alleen eten… Of ik zou alles opeten of ik eet niets. Op momenten dat ik weet dat ik ‘stomme’ dingen zou doen, ga ik liever naar huis bij mijn mama. Samen eten en vertellen leid me dan ook af. *
Wat goed van je dat je weet wat je eraan kan doen. Heel knap!
Iets wat ook goed helpt: je tanden poetsen! Chocolade smaakt dan echt niet meer hoor :)
JAA. Goede tip, doe ik ook altijd!
Volgende stap. Ongezond eten niet verwarren met gezelligheid. Zijn ook dingen die niet bij elkaar horen. Als er visite is hoeft er geen chips en cola op tafel. Gezelligheid hangt af van andere dingen. :)
absoluut waar!
En nog een tip tegen emotie eten: poets je tanden. Dat vermindert je trek!
Ik herken zeker veel in dit verhaal, maar ik had dit vroeger veel erger dan nu. Ik denk dat het bewustzijn van je emotie en gedrag heel belangrijk is om het te voorkomen. Als ik veel stress heb ben ik ook geneigd veel te eten (ik eet dan nog steeds gezond, maar gewoon heel heel veel om het gevoel ‘weg te eten’). Ik kan me nu steeds beter voorstellen hoe ik me voel ‘na’ het eten en zie in dat dit echt niet beter is en dat meer eten me eigenlijk alleen maar ellendiger gaat laten voelen. ‘Wat is er nou eigenlijk aan de hand’ en ‘Waar zit je mee’ dat zijn dingen die je jezelf af moet vragen en daar moet je mee aan de slag.
Ik vind het tevens interessant om te lezen dat het ‘belonen’ van eten inderdaad wordt aangeleerd. Goed om te onthouden voor iedereen met kids of die van plan is ooit kinderen te krijgen:)
Ik had hier ook best wel last van, en op een gegeven moment zoveel dat ik na de vreetbuien met zo’n groot schuldgevoel zat dat ik begon te braken. Gelukkig zagen de mensen om me heen dat het niet goed met me ging. Over een paar weken begin ik met een programma in een kliniek speciaal voor eetstoornissen.
Ik hoop dat het beter met me zal gaan.
En voor de mensen die hetzelfde of iets wat er op lijkt hebben, praat erover! Het lucht echt op!
Oei, dat klinkt heftig. Heel veel sterkte!
Ik heb gemerkt dat voor mij vooral de voorraadkast-tip helpt. Ik woon sinds een poosje op mezelf en haal gewoon geen zoetigheid in huis, waardoor ik bij een acute aanval van emo-eten naar fruit of een bakje kwark grijp. Of het maar zo laat, want fruit is toch niet zo fijn als chocola :)
ZO herkenbaar dit. Als je alleen woont is het het makkelijkst, gewoon niet kopen! Want inderdaad, wat je niet hebt kan je ook niet eten. Als je dit eenmaal een paar weken volhoud dan koop je automatisch geen slechte dingen meer en als je dan wel een keer wat ongezonds eet denk je er echt over na, en prop je maar niet van alles in je mond haha!
Ik denk dat je beter kunt vragen: wie herkent dit NIET?
Emotie eten is niet zozeer iets wat ik herken, maar er zijn wel veel raakvlakken met mijn eetstoornis. Eten is een beloning, dat moet ik verdienen. Niet eten zorgde uiteindelijk voor hetzelfde effect als bij emotie-eten: Ik voelde hetgene wat ik niet wilde voelen even niet meer. De stukjes die je schrijft ‘Erken je emoties’ en ‘Zorg goed voor jezelf’ zijn voor iedereen die op welke manier dan ook een probleem met eten heeft van essentieel belang. Mooi geschreven.
Even een noot tussendoor: als we de Voedselzandloper mogen geloven is het juist gezond om per dag twee blokjes pure chocolade te eten. Dus als je de hele dag gezond hebt gegeten, voel je dan niet schuldig als je een blokje pure chocolade eet! Een halve reep is wel iets teveel, maar bij een gezond eetpatroon lijkt me dat echt geen kwaad kunnen.
En maak er een uitdaging van om gezonde snacks te maken! Veel bevredigender en lekkerder :)
[…] zijn. Dat kan trouwens ook helemaal niet; het is immers maar eten. Hierover schreef ik eerder dit artikel over emotie eten. Eten is absoluut iets om heel erg van te genieten. Het zou enorm zonde zijn als je dit niet deed, […]
[…] ze ongecontroleerd ongezonder eten als gevolg van stress op het werk. Dit komt doordat lekker eten vaak als troostend wordt gezien. Jammer genoeg kiezen mensen op dit soort momenten vaak voor ongezonde snacks. Er zijn echter […]