Overtuigingen over jezelf loslaten en/of veranderen

Ik heb een heel scala aan (negatieve) zelfovertuigingen en ik weet vrij zeker dat jij ook zo’n lijstje hebt. Die overtuigingen belemmeren ons en dienen ons op geen enkele manier. Ze maken ons niet gelukkig. In deze blogpost  vertel ik je hoe je aan de slag kunt met het veranderen of afleggen van die negatieve overtuigingen over onszelf.

Hoe komen we aan die (negatieve) overtuigingen?

Overtuigingen worden op allerlei momenten in ons leven gevormd. Dit gebeurt bijvoorbeeld al sinds je klein bent, thuis, in het gezin waar je opgroeit. Misschien kreeg je het gevoel dat je niet zo slim was als je oudere broer, of niet zo sportief als je zusje. Wellicht droegen je ouders daar ook aan bij door precies de dingen te benadrukken waar jij op dat moment receptief voor was. Dat zijn precies de dingen die we gaan internaliseren en ons eigen maken.

Ook in relaties gebeurt dit heel gemakkelijk. Misschien noemde je ex-vriendje van vijftien jaar geleden je geregeld slordig of lui? Grote kans dat je zijn stem nog hoort nadreunen in je achterhoofd als je je afwas een dag te lang laat staan.

Daarnaast hebben we te maken met algemenere overtuigingen die ons op maatschappelijk niveau worden aangepraat. We hebben een bepaald beeld bij hoe mannen moeten zijn (praktisch, ambitieus) en hoe vrouwen zich behoren op te stellen (empatisch, voorzichtig.) We gaan ons er vanzelf naar gedragen. Of misschien zijn de overtuigingen die jij over jezelf hebt niet gekoppeld aan gender, maar aan klasse of ras. Voordat je het goed en wel doorhebt, heb je een heel pakket aan overtuigingen over jezelf aan je broek hangen.

Het probleem met overtuigingen is dat over het algemeen negatieve overtuigingen beter en langer blijven hangen dan de positieve. Die laatste categorie onthouden we, houden we dichtbij ons en ontwikkelen we vrolijk nog een stukje door. We vinden vanzelf ‘bewijsmateriaal’ dat ons overtuigt, zodat we nog een beetje extra bevestigd worden in het idee dat die negatieve overtuigingen ook echt kloppen. We gaan ons ernaar gedragen, want het is een verwachting die we van onszelf hebben. Zo kan het dus gebeuren dat het ex-vriendje van vijftien jaar geleden, die je vertelde dat je lui was, nog gelijk krijgt ook.

Lekker ronddobberen

Ik weet voor mezelf dat er een gevaar schuilt in het te veel toegeven aan de overtuigingen die ik over mezelf heb. Ik noem dat ‘ronddobberen in een badje’. Je kunt het ook ‘zwelgen in’ of ‘toegeven aan’ noemen. Persoonlijk dobber ik bijvoorbeeld erg graag rond in de badjes ‘ik ben niet zakelijk’ en het badje ‘ik geef niks om geld’ ligt er toevallig naast. Verder ben ik dol op de badjes ‘ik ben niet sportief’ en ‘ik geef niks om mijn uiterlijk.’ En als het me zo uitkomt, dan neem ik ook graag een duik in ‘ik ben nergens slim genoeg voor.’

Kijk, ik doe er nu misschien een beetje lacherig over, maar ik ben heel serieus. Het is een keuze om in dat badje te stappen, het is een keuze om eruit te stappen. Het is ook een keuze om steeds verder af te drijven in zo’n badje, omdat het stiekem ook wel comfortabel is om er niet uit te hoeven klimmen. Je went aan de temperatuur van het water, je wordt er steeds beter in om tot de randjes te zwemmen. En voordat je het weet hoor je jezelf zeggen: “ik ben nou eenmaal gewoon zo, ik kan er niks aan doen.”

Overtuigingen ombuigen, afleren en/of vervangen

Maar, zo leerde ik uit het boek ‘Alles is uitvogelbaar’ van Marie Forleo (keiharde bindende tip), al die overtuigingen over jezelf, die kun je ook weer afleren en vervangen door positieve overtuigingen. Immers, ze zijn je aangepraat, door anderen of door jezelf. Je kunt ervoor kiezen om die overtuigingen plaats te laten maken voor nieuwe. Misschien wil je bepaalde overtuigingen echt heel graag meteen afleggen. Dat kan. Maar je kunt ze ook omdenken, of aanpassen. En het goede nieuws is: je kunt die nieuwe overtuigingen over jezelf nog gaan geloven ook!

Het is een klus en het vergt moed, want in het diepe moeten is de eerste keren altijd vreselijk eng. Dat weten we allemaal. Maar hoe pak je dat dan aan? Het is eigenlijk heel simpel. Marie Forleo geeft in haar boek een eenvoudige schrijfopdracht mee, waarbij je een lijst moet maken van álle overtuigingen die je over jezelf hebt. Nou, ik kan je zeggen, mijn lijst was LANG. Ik schrok er zelf van.

Vervolgens laat je de lijst even rusten. Laten we zeggen, voor een dagje. En na die dag pak je weer een pen en schrijf je achter iedere overtuiging of hij klopt of niet. Bij de meeste overtuigingen kon ik meteen schrijven: ‘hier is geen keihard bewijsmateriaal voor, dus op z’n minst betwijfel ik of het klopt.’ Bij andere overtuigingen kon ik direct opschrijven: ‘dit denk je alleen maar omdat persoon X ooit X/Y/Z tegen je heeft gezegd.’

En de volgende stap, die kan je denk ik al raden? Juist, je gaat de overtuigingen ombuigen naar postievere gedachten over jezelf. Dus waar ik bijvoorbeeld schreef: ‘ik ben niet zo’n zakelijk type’, schreef ik er nu achter: ‘ik heb mijn zakelijke kant nog niet ontwikkeld, maar ik heb de interesse wel.’ Je kunt je voorstellen dat je best eventjes met je lijst bezig gaat zijn, maar het is het waard. Trek er maar een uurtje voor uit. Ook dit is #selfcare ;)

Marie Forleo tilt het nog eens naar een volgend level – voor wie haar kent: dat verbaast ons natuurlijk niks, – en stelt dat je gewoon kunt opschrijven: ‘ik ben heel zakelijk!’ Zij is een groot voorstander van jezelf positieve overtuigingen aanmeten, zodat je er vanzelf in gaat geloven en logischerwijs er ook naar gaat handelen. Misschien is dat nog een stap te ver voor je, maar doe jezelf een plezier en probeer in ieder geval stap 1,2 en 3 eens.

Wat levert dat dan op?

Negatieve zelfovertuigingen zorgen ervoor dat je stil blijft staan. Immers, je geeft jezelf eigenlijk toestemming om dingen niet aan te gaan, want ‘dat is nu eenmaal hoe je bent.’ Zo kan ik forever and ever blijven ronddobberen in het badje ‘ik ben niet zakelijk,’ maar ik weet nu al vrij zeker dat ik mezelf daar over tien jaar de haren over uit mijn hoofd ga trekken. Eerlijk, dat doe ik nu eigenlijk al, want ik heb al zeker vijf jaar te lang in dat badje rond gezwommen. Ik heb al heel wat zakelijke kansen laten lopen, kan ik je zeggen.

Ik doe dus allemaal dingen niet, omdat bepaalde overtuigingen over mezelf tegen me schreeuwen dat ik bepaalde dingen niet durf, niet kan óf dat het niks voor mij is. En kijk, het zou kunnen dat heel veel dingen niks voor mij zijn, dat mag. Maar ik vind eigenlijk wel: voordat je met zekerheid kunt stellen dat dat zo is, moet je het wel geprobeerd hebben. Zo heb ik bijvoorbeeld een overtuiging over mezelf dat ik niet van spelletjes hou. Maar hoe weet ik dat nou? Heb ik alle spelletjes al geprobeerd dan? Nee, sterker nog, ik heb er amper een paar gespeeld in mijn leven. Of wat te denken van de overtuiging dat wintersport niks voor mij is? Ik ben letterlijk nog nooit van mijn levensdagen op een skipiste geweest, dus hoe kan ik dat nou met zoveel zekerheid stellen?

Niet om te zeggen dat je álles uitgeprobeerd moet hebben. Liever niet zeg, dat zou ook echt heel veel tijd kosten. Maar het zou beter zijn, voor mijn persoonlijke ontwikkeling, als ik bijvoorbeeld voortaan zou zeggen: ‘ik ben nog nooit op wintersport geweest, dus ik weet niet wat ik daarvan vind.’ Daarmee haal ik een heel oordeel over mezelf weg en geef ik mezelf ruimte voor groei.

Ik ben er zeker van dat het jezelf aanleren/aanpraten van nieuwe overtuigingen voor meer succes, meer persoonlijke groei, trots, energie en nieuwe avonturen kan zorgen. Dat zijn allemaal woorden die bij vooruitgang passen, in plaats van bij stilstand. Ik vind dat een heel bevrijdend en positief gevoel.

Dus, kortom, lees dat boek. Echt, je kunt denken ‘super Amerikaans, ben ik toch veel te nuchter voor, is toch niks voor mij?! Maar ook dat is uiteindelijk maar een zelfovertuiging die je gerust los mag laten.  ;)

Voel je vrij om je gedachten over dit onderwerp met ons te delen bij de comments! Wat zijn overtuigingen die jij zou willen loslaten?

Volg me ook op instagram via @merelwildschut. De foto’s zijn van Bette de Wit en de blogpost bevat affiliatelinks. Dankjewel voor het lezen!