Hoe we onze dagen gebruiken

Deze blogpost is geschreven in samenwerking met vredesorganisatie PAX / Foto’s: Angélica Vis 

Sinds vorige week dinsdag loop ik rond met een quote in mijn hoofd: “How we spend our days, is how we spend our lives.” Het was een uitspraak waarmee Marjolein Visser en ik ons gesprek afsloten en het is me bij gebleven. Dat kan je zo hebben hè? Zo’n gesprek dat je nog dagen bezighoudt. Dat er zoveel mooie dingen worden gezegd die je allemaal wil onthouden. 

Ik ‘ontdekte’ Marjolein op een boekpresentatie. Haar eigen boekpresentatie, moet ik daarbij zeggen. Het verhaal dat ze daar vertelde over haar reis naar Mali raakte mij. Het was niet zo zeer alleen het verhaal, maar de manier waarop ze het overbracht. Het was me meteen duidelijk dat hier iets heel urgents verteld werd en dat het écht belangrijk voor Marjolein was. Dat voel je. Haar manier van vertellen kwam heel direct bij me binnen. Later zag ik Marjolein nog eens ergens anders optreden en zocht ik eens wat informatie over haar op. Dat doe ik, als iemand mijn interesse heeft. Ik ontdekte dat Marjolein onderzoekspsycholoog en auteur is. Ik las dat ze creatieve schrijflessen in AZC’s geeft en dat ze voor haar studie veel gereisd en onderzocht heeft. Marjolein is 28 jaar. Dat moest ik even op me in laten werken. 

Toen ik voor mijn samenwerking met vredesorganisatie PAX op zoek mocht naar iemand die ‘iets voor de vrede doet’, hoefde ik absoluut niet lang na te denken. Ik wist meteen dat ik Marjolein wilde spreken. En dat niet alleen, ik wilde haar voordragen voor een PAX Duif. Een onderscheiding die jaarlijks wordt uitgereikt aan mensen die – en dit kan op allerlei manieren – iets bijdragen aan de vrede. Ook dit jaar zal dat gaan gebeuren op 21 september. Wist je dat dit de Dag van de Vrede is? 

Op de dag dat ik Marjolein belde was ze in Friesland bij haar ouders en paste ze op haar nichtje. In haar jeugd zijn zij en haar ouders naar Friesland verhuisd, eigenlijk vooral omdat haar ouders zo’n fan van de provincie zijn. Marjolein vertelt dat haar ouders een race-tandemfiets hebben waarop ze allerlei lange tochten maken en dat ze zelfs in Friesland op vakantie gaan – dan ben je wel écht een fan, ja. Tijdens ons gesprek at Marjolein een stuk suikerbrood en ik werd er helemaal nostalgisch van. Wie mijn blog kent, weet dat ook ik uit de provincie kom die Marjolein beschrijft als ‘die plek waar je dat lekkere accent overal om je heen hoort, en waar je met nuchtere koppen in de trein zit’. Ja, dat is toch nog steeds een beetje thuis, voor ons allebei. 

Zo tastbaar als Friesland voor me is, zo indrukwekkend vind ik de verhalen die Marjolein me vertelt over alle plekken ter wereld die ze al bezocht heeft om onderzoek te doen. Vorig jaar reisde ze af naar Mali, met een VPRO prijs (een beurs voor het beste reisidee van Nederland) op zak. Ze deed daar onderzoek naar vluchtelingen die teruggekeerd zijn naar Mali en deze reis was de voedingsbodem voor haar boek ‘Chacun sa chance, het verhaal van een reis’. (klik voor meer info) Natuurlijk was dit een reis die grote indruk op haar gemaakt heeft. Maar dat waren de reizen naar Mexico en Kenia ook, waar ze in beide gevallen met jongeren werkte. In Kenia droeg ze bij aan een project rondom duurzaam onderwijs, in Mexico deed ze onderzoek naar inheemse jongeren die onderdrukt en gediscrimineerd worden. Zoveel ellende als ze hier ook gezien heeft, in alle gevallen kwam Marjolein óók tot de conclusie dat er overal te wereld mensen zijn die een heel rijk en gelukkig leven leiden zonder al teveel materiële zaken te bezitten. 

Door de jaren heen is Marjolein steeds meer richting gaan vinden in het thema migratie en de psychologie van vluchtelingen. Ze zegt hierover: ‘Mensen die van de ene plek naar de andere bewegen – veelal om hun gezin een betere toekomst te willen bieden – hebben het per definitie moeilijker dan mensen die wél een vaste plek hebben.’ Huis en haard moeten verlaten is één, maar wat je onderweg naar je nieuwe bestemming meemaakt, en hoe je daar vervolgens al dan niet wordt ontvangen, dat is van ongekende impact. Marjolein heeft gewerkt met complex getraumatiseerde mensen en werkt nu met vluchtelingen. Dat lijkt mij ongelooflijk zwaar want ik kan me zo voorstellen dat je heel heftige verhalen te horen krijgt. Marjolein zegt daarover: ‘de grootste uitdaging is om een manier te vinden om je tot deze problematiek te verhouden’. Ik kan me dat heel goed voorstellen. Want waarschijnlijk – laten we het hopen – zullen we ons nooit helemaal kunnen voorstellen hoe het is om te moeten vluchten en toch wil je mensen vooruit helpen. Je hebt daar concrete handvatten voor nodig. 

Waar Marjolein in haar werk de meeste energie van krijgt, is van het feit dat er toch heel veel mensen zijn die ondanks alle trauma’s en problemen méér zijn dan slachtoffer alleen. ‘Dit werk leert me ook hoe ongelooflijk weerbaar de mens is. Ik heb heel veel bewondering voor mensen die tóch iets van hun leven proberen te maken en meer dan slachtoffer alleen worden.’  De creatieve schrijflessen die Marjolein in AZC’s geeft laten dit op perfecte wijze zien. Marjolein ziet hier mensen groeien. Schrijven is een manier (van veel manieren) om te ontdekken wat je kunt, je talenten aan te spreken, om je te uiten en verbinding te leggen. Marjolein laat haar cursisten op creatieve wijze herinneringen verwerken op papier. ‘Een herinnering is eigenlijk een verhaal in je hoofd dat je door het op te schrijven beter kunt vormgeven. Door een herinnering op te schrijven wordt het een ervaring en zo kun je er ook makkelijker afstand van nemen of het beter plaatsen in een context.’ Wat een mooie en concrete manier om iets te verwerken. 

Ik denk dat Marjolein zelf ook iemand is die haar talenten op de juiste manier aanspreekt. Voor iemand van 28 jaar is ze op heel concreet en dagelijks niveau bezig met heel belangrijke onderwerpen. Ik vind dat mooi om te zien. Wanneer ik dit tegen haar zeg, reageert Marjolein heel bescheiden. Ze voelt een grote verantwoordelijkheid om zich in te zetten voor haar medemens, maar bovenal ook om vriendelijk te zijn. ‘Mensen hebben heel gauw een oordeel over mensen die gewoon vriendelijk willen zijn voor anderen. Dat vinden ze dan ‘heel Vrije School-achtig’ of truttig van je, maar ik vind het de normaalste zaak van de wereld om gewoon een beetje rekening met elkaar te houden.’ En dat is precies waarom ik Marjolein zo leuk vind. Ze reist, onderzoekt, schrijft en zet zich in voor allerlei goeds, maar dat alles zonder ego. Los daarvan is het ook iemand die het kleine, alledaagse niet uit het oog verliest. 

Dat is hoe we op de uitspraak uit de inleiding van dit verhaal kwamen. We krijgen iedere dag opnieuw de kans om een beetje rekening te houden met elkaar en met liefde naar onszelf en naar anderen te kijken. Een pan soep koken voor de buurvrouw die ziek is, luisteren naar je vader die iets kwijt wil of passen op je babynichtje – het hoeven geen grote dingen te zijn om het belangrijke dingen te laten zijn. 

Dankjewel voor het mooie gesprek en je openheid, Marjolein. Ik ga je werk blijven volgen en ik wens je heel veel geluk en succes bij alle goede dingen die je nog gaat doen in de toekomst. 

Wil je meer weten over PAX en andere initiatieven die bijdragen aan de vrede in ons land en daarbuiten? Ga dan naar paxvoorvrede.nl. Op 21 september, de Dag van de Vrede, wordt bekend gemaakt welke vredeshelden een PAX Duif ontvangen. Ik ben heel erg benieuwd!