Oefenen met kwetsbaarheid

Beeld: Bette de Wit 

‘We often celebrate vulnerability as a strength in other people, but we tend to see it as a weakness in ourselves.’ Deze uitspraak van – hoe kan het ook anders, – Brené Brown, aka de koningin van de kwetsbaaheid, leek me een geschikte om deze blogpost mee te beginnen. Als je het mij vraagt dan is oprechte kwetsbaarheid het absolute streven in menselijke relaties. Ik vind mensen die hun kwetsbaarheid durven te tonen de meest aantrekkelijke mensen die er zijn. Ook voel ik me het meest op mijn gemak als ik weet dat ik mijn kwetsbaarheid mag tonen bij anderen. In theorie ben ik all about ‘radical vulnerability.’ Toch merk ik dat het niet altijd vanzelf gaat. Bij mij niet, bij anderen niet. Immers, waar kwetsbaarheid is, liggen afwijzing en schaamte op de loer.

Het ding is: we willen niet zwak zijn en kwetsbaarheid wordt dikwijls met zwakte verward. We willen niet onderdoen voor een ander, dus boksen we tegen elkaar op. We willen ‘ons mannetje’ staan en niet over ons heen laten lopen. Zo zijn we nu eenmaal geconditioneerd. Al sinds we klein zijn leren we ons te vermannen en dapper te zijn. Je mag wel huilen, maar liever niet te opzichtig. We moeten onszelf ’empoweren’ en in onze kracht gaan staan. Natuurlijk, dat kunnen heel nastrevenswaardige zaken zijn, echter: veel mensen denken dat je kwetsbaar opstellen en sterk zijn, niet samengaan. Dat is gelukkig niet waar. Sterker nog: het vergt juist veel moed om kwetsbaar te zijn.

Waarom zou je kwetsbaar willen zijn?

Als je het niet gewend bent om je kwetsbaar op te stellen, kunnen kleine dagelijkse kwetsbare gedragingen al lastig zijn. Iemand bedanken omdat hij iets voor je gedaan heeft of omdat hij ergens initiatief voor heeft genomen, is geen zwaktebod. Door ergens sorry of dankjewel voor te zeggen plaats je jezelf niet ónder iemand. En door een eerlijk antwoord te geven als iemand vraagt hoe het met je gaat, of eens flink je hart te luchten bij een vriend, maak je jezelf niet klein. En trouwens: wat dan nog? Wat is er mis met soms een beetje klein zijn?

Zonder al te woowoo te willen klinken: kwetsbare mensen maken de wereld tot een betere plek. Dat geloof ik écht. Wanneer we kwetsbaar zijn, kunnen we onze relaties verdiepen. We kunnen elkaar beter leren kennen – of: écht leren kennen. Onze gesprekken zullen betekenisvoller worden. We mogen terugkomen op beslissingen, zonder angst voor gezichtsverlies. We mogen huilen zoveel we willen en eerlijk zijn. We kunnen mild zijn voor elkaar, omdat daar ruimte voor is. En bovenal: we hoeven nooit te doen alsof we níet kwetsbaar zijn en dat alleen al scheelt een hoop energie.

In december was ik naar een lezing van Dirk de Wachter, Damiaan Denys en Paul Verhaeghe. Drie psychiaters. De laatst genoemde spreker had het over lijden. Hij zei dat er vandaag de dag geen ruimte meer is om te lijden. We praten er liever niet over. We willen altijd maar dat het goed met ons gaat. En dus stellen we ons te weinig kwetsbaar op. Het gevolg is dat niemand eigenlijk écht weet hoe het met ons gaat en dat we ziek worden. Ziek en eenzaam trouwens. Ik geloof dat meneer Verhaeghe gelijk heeft. Misschien zouden we dit voorkomen kunnen worden als we kwetsbaarder zouden durven zijn.

Maar hoe doe je dat dan?

Op Instagram zie je misschien wel eens posts voorbij komen van mensen die bij een prachtige afbeelding (het liefst een natuurshot, of een foto van zichzelf,) met veel zorgvuldig gekozen woorden hun kwetsbaarheid delen. Dat kan en dat mag. Ik vind het mooi als mensen hun kwetsbaarheid delen met veel mensen tegelijkertijd. Als Instagrammer doe ik dat ook. Ik ben van mening dat we er met z’n allen meer aan hebben als ook op social media we ons van onze kwetsbare kant laten zien. Echter: het zou niet de enige plek moeten zijn waar we dit doen. Kwetsbaarheid deel je – denk ik – vooral met je geliefden. Met de mensen dichtbij. Soms hoeven daar ook niet zoveel woorden aan gehangen te worden, en al helemaal geen zorgvuldig gekozen zinsnedes. Je kwetsbaar opstellen is volgens mij soms ook zeggen: ‘ik heb geen idee hoe ik dit moet verwoorden, maar laten we elkaar even vasthouden.’

Kwetsbaarheid hoeven we niet mooier te maken dan het is. We hoeven er ook geen online cursus voor te volgen. We hoeven er niet voor op stiltereis. Het mag wel, maar het hoeft niet, want het is er al, in jou.
Het hele ding is namelijk dat we juist hartstikke kwetsbaar worden geboren. Van nature is de mens kwetsbaar, maar omdat we de ervaring hebben onszelf voortdurend te moeten beschermen tegen van alles, verdwijnt die kwetsbaarheid steeds vaker naar de achtergrond. Het enige dat we in feite hoeven te doen, is dat gezonde, kwetsbare deel wat vaker aanspreken en de ruimte geven.

Dat kun je doen door hulp te vragen. Zeg gewoon eens eerlijk dat je iets moeilijk vindt en dat je hulp nodig hebt. Vraag support. (lees hier hoe je dat doet) Deel je zorgen en gedachten met een vriend. Kondig aan: ik moet ergens met je over praten, kun je daar ruimte voor maken? Zeg het eerlijk als je iets hartstikke eng vindt, of als je ergens niet zo goed in bent. Slik je teleurstelling eens níet in.  Zeg elke dag dankjewel en sorry, en meen het. Verweer je niet als iemand je aanspreekt op iets, maar luister. Laat je schild zakken, gooi je filters af  en laat jezélf zien. Durf eens een afwijkende mening te hebben, ook als het veiliger lijkt om mee te praten in een groep. Wees een voorbeeld in kwetsbaarheid en spreek je naasten er vriendelijk op aan als je het gevoel hebt dat zij zich níet kwetsbaar opstellen. Wijs hen op het belang van een open en kwetsbare houding – het zal in ieders voordeel werken.

Geduld & vertrouwen

Misschien vind je het een spannend idee om je kwetsbaarder op te gaan stellen. Ik ken jullie natuurlijk niet allemaal persoonlijk, maar het zou goed kunnen dat velen van jullie ervaringen in het verleden hebben opgedaan die ervoor hebben gezorgd dat kwetsbaar zijn gelijk staat aan risico’s lopen. Ik denk dat het goed is om rekening met jezelf te houden, door bijvoorbeeld te accepteren dat het een proces zal zijn en dat het (veel) tijd zal vragen. Misschien vind je het prettig om aan de mensen aan wie je meer kwetsbaarheid wil tonen te melden dat dit iets is waar je mee aan de slag bent gegaan. Je kunt er dan bij vertellen dat het een proces is waar je misschien wat geduld bij kan gebruiken. Het is altijd fijn als mensen weten waar ze rekening mee kunnen houden. Dit is dan meteen een mooie eerste oefening in het kwetsbaar zijn.

Brené Brown schrijft dat dat kwetsbaarheid en vertrouwen niet los van elkaar te koppelen zijn. Ze hebben elkaar nodig om te kunnen groeien. Dit vind ik een mooie gedachte, want het geeft iets aan van een ontwikkeling. En het is waar: er moet een basis van vertrouwen zijn om open en kwetsbaar naar elkaar toe te kunnen zijn, maar dat vertrouwen kan er pas zijn als alle partijen zich kwetsbaar hebben durven op te stellen. Met andere woorden: het gaat gelijk op en die twee dingen kunnen niet zonder elkaar.

Zou je graag meer willen leren over kwetsbaarheid? Dan kan ik toch bijna niet anders dan je de boeken van Brené Brown aanraden. Denk bijvoorbeeld aan De kracht van kwetsbaarheid,  De moed van imperfectie en Sterker dan ooit.  Of haar talk, die op Netflix staat. Oh! En van Naomi hoorde ik dat Brené vanaf maart 2020 met haar eigen podcast komt. Ik kan niet wachten <3

Hoe sta jij hierin? Durf jij (vaak) kwetsbaar te zijn, of helemaal niet? Zou je hieraan willen werken? Wil je iets delen of vragen over dit onderwerp? Voel je vrij om dit bij de comments onder deze blogpost te doen! 

Dit artikel bevat affiliatelinks. Wanneer je een product bestelt via deze link krijg ik daar een kleine vergoeding voor. Het kost voor jou absoluut niks meer! Het is voor mij een manier om mijn blog te kunnen onderhouden.