Als je op zoek bent naar een boek die de waarheid achter onze voeding beschrijft: je hebt het gevonden. Wil je nog lekker rustig en vrolijk door de supermarkt wandelen, zonder te hoeven denken: is dit wel oké? Dan kan je dit boek (en deze review) beter niet lezen. We reviewen het indrukwekkend boek ‘de Supermarktleugen’ vandaag voor je.
Ons blog De Groene Meisjes bestaat in oktober drie jaar. Toen we begonnen met bloggen, wisten we werkelijk niks van voeding. We aten ‘gewoon’ veganistisch, wat betekende dat we alle producten die ook maar enigszins vegan waren, aten. Of dronken, gebruikten, enzovoorts. Inmiddels hebben we het een en ander bijgeleerd en zijn we wat kieskeuriger geworden. Nog steeds zijn we niet donkergroen en dat zullen we misschien ook nooit worden. We zijn niet zo bang voor een keer E-nummertje hier of daar en we komen nog regelmatig in de reguliere supermarkt. We zijn wel veel kritischer op wat we daar kopen. We checken de etiketten en denken beter over onze aankopen na.
En dat is maar goed ook, want de supermarkten staan vól met producten met misleidende kreten en logo’s. Als je het boek de Supermarktleugen hebt gelezen, durf je misschien zelfs eventjes niks meer te kopen. Dat is nou ook weer niet nodig, maar het is wel heel goed om kritisch te zijn. Dit boek leert je alles over hoe supermarkten opereren, over E-nummers (gevaarlijk en ongevaarlijk,) over smaakversterkers, keurmerken die nergens over gaan en gevaarlijke stoffen in voedsel – of in de verpakkingen van voedsel.
Hoe supermarkten opereren
De Supermarktleugen begint met een uitleg over het hoe en waarom van het succes van supermarkten. Vooraf is het belangrijk om te weten dat het altijd om 1 ding gaat: geld verdienen. Een supermarkt is er nooit op uit om jou gezond te maken, een plezier te doen of jou het leven makkelijker te maken. Natuurlijk, dat zijn wel middelen tot het behalen van het grotere doel. Ze geven je het gevoel: “wij zetten alles voor jou klaar, jij hoeft alleen met je karretje langs onze schappen te rijden en dan hebben we het nergens meer over.” In de Nederlandse supermarktwereld gaan jaarlijks miljarden euro’s om. Logisch ook, want we doen immers allemaal boodschappen.
Wat we vaak niet realiseren, is hoe een supermarkt eigenlijk een doordacht plan is. Van de muziek die gespeeld wordt tot de indeling van de schappen en van de geur op de broodafdeling (soms gewoon kunstmatige geurdampen, die door boxjes aan het plafond van supermarkten worden rond gesprayd) tot het schap met kindersnoep voor de kassa – ook wel de ‘jengelzone’ genoemd. Het is allemaal even doordacht. En natúúrlijk is het doordacht: we hebben het over een miljardensector. Daar moét je wel goed over nadenken. Het is werkelijk ongelooflijk wat we allemaal gelezen hebben. Sommige dingen wisten we al wel, maar andere dingen…? Heftig!
Clean labeling
Het is je misschien opgevallen dat je sinds een paar jaar steeds meer mensen hoor over E-nummer vrij eten. E-nummers zijn stoffen en toevoegingen in voeding die een product langer houdbaar maken, een kleur geven, een smaak sterker laten uitkomen of bijvoorbeeld ter versteviging van een substantie dienen. Sommige producten hebben een lijst met E-nummers waar je angstig van wordt. Als je denkt alles gehad te hebben, dan gaan we het nog hebben over gistextracten en andere smaakversterkers (je leest het goed: en andere smaakversterkers, want gistextract is ook en smaakversterker) en BPA en .. de lijst gaat door.
Producenten en supermarktbazen weten dat wij consumenten liever geen lange lijsten met E-nummers zien. En dat is waarom ze een Clean Labelaar in dienst nemen. Een Clean Label bedrijf zorgt ervoor dat de lijst met ingrediënten op producten er wat minder angstaanjagend uit komt te zien. Hoe ze dat doen? Gewoon, door de naam te veranderen. Voeg daar een vrolijk gekleurd (groen doet het altijd goed, want het staat voor fris en verantwoord) logootje en een frisse verpakking bij en je hebt een product dat mensen met een gerust hart in hun karretje gooien.
Logo’s en keurmerken
Over groene logo’s gesproken: welke keurmerken kan je dan wél vertrouwen? Want het is inmiddels algemeen bekend dat er allerlei nieuwe logo’s ontworpen worden en er worden allerlei keurmerken de wereld ingeslenterd, maar wat zijn ze waard? Vaak niet zoveel. Zelfs biologische logo’s betekenen soms maar weinig. Het boek kort samenvattend zouden we kunnen zeggen dat het enige écht betrouwbare bio logo ‘Demeter’ is. Demeter hanteert al sinds 1928 de allerstrengste eisen. Als je als producent graag een Demeter logo op je product wilt, dan zal je je hele bedrijf moeten reorganiseren, want je verdient het niet zomaar.
Het boek gaat verder in op allerlei logo’s en keurmerken, maar we vertellen natuurlijk niet alles – daarvoor moet je het boek zelf maar lezen.
What you see is what you get?
Nou, meestal niet dus. Een kant-en-klare kippensoep kan gerust maar 4% kip bevatten. En dan hebben we het natuurlijk nog niet over wat voor leven deze 4% kip heeft gehad. Sowieso hebben we het nog niet over plofkippen, vleesafval, vis uit bevuilde zeeën en bespoten fruit en groente. Dat is nu eenmaal hoe de wereld er vandaag de dag uitziet. Heel veel beter zal het op (korte termijn in ieder geval) niet worden. Het wordt misschien zelfs wel erger. Ons eten zal steeds meer de genetisch gemanipuleerde en kunstmatige kant op gaan, maar de vraag is natuurlijk: koop jij het?
Zonder al teveel te spoilen, zal ik vertellen wat onze conclusie is: als je in de supermarkt wilt kopen moet je héél selectief zijn. We gaan meer op het Demeter logo bij de biowinkel letten. En: keer op keer wordt ons weer duidelijk hoeveel impact jouw portemonnee kan hebben. Als iedereen bereid zou zijn een paar centen meer uit te geven aan goede voeding, dan konden de ‘supermarktproblemen’ wel eens de wereld uit geholpen kunnen worden.
We hebben je nog láng niet alles wat we hebben gelezen verteld. Kan ook niet, want het boekt telt 160 pagina’s. Het is lekker vlot geschreven en echt súper interessant. Lees dit boek als je – net als wij – geïnteresseerd bent in waar jouw eten vandaan komt, hoe het gemaakt wordt en waar je op moet letten als je gezond en verantwoord wilt eten en leven. De Supermarktleugen kost €12,50 en is verkrijgbaar via onder andere bol.com.
Wie van jullie heeft het boek ook gelezen? En zo niet: zou het iets voor jou kunnen zijn?
Alweer een boek dat ik heel graag wil lezen. Mijn vriend werkt bij een supermarkt en hij vertelt ook wel eens kleine dingetjes die een winkel doet om beter te verkopen. Die ‘jengelzone’ is misschien wel de bekendste, maar ondanks dat veel mensen wel weten dat het een marketingtruc is, werkt het wél.
Bedankt voor de tip!
En als je dan denkt dat je onbevangen door een Eco-supermarkt kan lopen dan kom je ook bedrogen uit. Want ook zij zijn gevoelig voor de verleiding van marketing/branding en greenwashing :-(. Om bedroefd van te worden.
Ook een Eco-supermarkt blijft een supermarkt. Feit is wel dat hier veel meer pure producten te vinden zijn, maar inderdaad: ook niet alle bio logo’s zijn 100% te vertrouwen. (zoals ook in deze review naar voren komt)
Klinkt als een interessant boek en had het al eens eerder bijna besteld, maar ik ben bang dat er te weinig nieuws voor me instaat. Heb verschillende boeken gelezen over pure voeding en de voedselindustrie. Wat denken jullie, is dit boek diepgaand genoeg dat er ook nieuwe inzichten instaan voor wie zich al wat meer heeft ingelezen?
Vind ik moeilijk om te beoordelen, want ik weet niet precies wát je gelezen hebt. Wij hebben ook al heel wat boeken over voeding en de (bio-)industrie gelezen, maar toch kwamen wij nog veel nieuwe ontwikkelingen tegen. Het is ook een super actueel boek, dus de allerlaatste weetjes staan er in. Ook wordt er naar andere landen gekeken (ontwikkelingen die zeer waarsch deze kant op komen) en wordt er gekeken naar de toekomst. Maar ja, misschien weet je dit allemaal ook al…? ;)
Barbara, je kan het evt. ook lenen bij de bieb om dat te checken.
tsja dilemma. vind zoiets super interessant om te lezen en te weten maar ken mezelf dat ik dan eigenlijk niet meer naar de supermarkt wil. en juist in zeeuws vlaanderen zijn er weinig bereikbare (met de fiets) andere alternatieven….. vraag me wel af of het met aldi bv beter gesteld is dan bv met AH vergelijkbare supermarkten.
Nee, met de Aldi is het niet veel beter gesteld ;) Albert Heijn wordt vaak als boosdoener aangewezen, maar uit dit boek concludeerden wij dat het eigenlijk niks uitmaakt naar welke supermarkt je gaat. Een supermarkt blijft een supermarkt: groot of klein. Albert Heijn wordt vaak aangewezen omdat ze de grootste zijn en veel reclame maken. Echter, als je kijkt naar de lijst van Rank a Brand, dan komt Albert Heijn weer beter uit de scores dan andere supermarkten als het gaat om verduurzaming. Het blijft lastig, maar als zelfs biologische supermarkten niet blind te ‘vertrouwen’ zijn, dan kan je stellen dat geen enkele supermarkt in Nederland het geweldig doet.
O deze gaat zeker op mijn verlanglijstje
Klinkt echt als een eyeopener! Al ben ik me al aardig bewust van de supermarktmarketing, ook ik laat me toch wel weer een keer verleiden tot het kopen van iets ‘lekkers’.
Ja en dan moet je nagaan dat het niet alleen maar om de ‘lekkere’ dingen gaat, maar ook gewoon om de basisproducten die de gemiddelde Nederlander toch meerdere keren per week in zijn karretje gooit!
Supermarktmarketing was ik me van bewust en ik wist me er redelijk van te weerstaan, maar dat van de keurmerken is wel weer deels nieuw. Ik wist wel dat demeter ‘strenger’ was, als in biologisch-dynamisch en niet alleen biologisch, maar denk dat ik dit boek toch ga lezen om te zien hoe de vork verder in de steel zit.
Dat was voor ons ook vrij nieuw allemaal hoor. Ergens ga je er vanuit dat alles dat in de biowinkel ligt oké is. Maar dat is natuurlijk niet per se zo. Tenminste, niet als je best wel ‘strenge’ eisen stelt aan de dingen die je wilt kopen. Er is nog een hoop te verbeteren en voor ons nog te leren!
Aan de ene kant wil ik dit boek graag lezen, maar ik ben dan wel bang dat ik niks meer durf te kopen. Toch is het wel belangrijk om dit soort dingen te weten en van op de hoogte te zijn, om bewuster je boodschappen te doen. Ik ben ook wel benieuwd wat ze allemaal te zeggen hebben!
Je hoeft niet bang te zijn dat je niks meer wilt kopen hoor. Ik denk dat je vooral ánders gaat kopen.
Lijkt me een erg goed boek…. kende het nog niet dus ik ben erg blij met jullie review!
Wij kopen al tijden niks meer bij een reguliere supermarkt, of het moet pleepapier zijn… een enkele keer wat groenten/fruit maar vrijwel alleen met het bio label, hoewel ik me afvraag of dat nou wel zo’n bijzonder goede keuze is, maar vooruit…
Ik stond vorige week nog bij het vleesschap bij de Appie en heb het na drie minuten opgegeven. E-nummers zijn tot daar aan toe (heb een app om meteen het e-nummer op te zoeken om te kijken wat het precies is) maar de hoeveelheid suiker, dextrose, natuurlijk aroma en andere benamingen voor fructose glucose meuk is om te janken!
Wat mij betreft mogen de Unilevers, P&G’s, Heinz’ en aanverwanten vanmiddag nog failliet gaan en gaan we terug naar de basis…. Keep dreaming, ik weet het.
Iets anders: iemand al the Vegetarian Myth gelezen? Ga je ook heel anders van naar voeding kijken!
Lijkt me heel interessant om te lezen! Is het boek ook goed onderbouwd en wordt er een bronnenlijst weergeven?
Wij zijn in het bezit van het boek. Gekocht door manlief met een voor zijn verjaardag gekregen boekenbon. Na het lezen van een artikel in het dagblad, tijden terug al.
Bij het lezen, kom je veel dingen tegen, waarvan je denkt: nouja, dat wist ik wel. Maar ik kreeg regelmatig een kreet te horen: moet je nou es horen. Wil hou je niet voor mogelijk. Dit wil je toch niet weten (nouja, wel dus).
Het is een lekker leesbaar boek. Zeker de moeite waard.
En ja, je gaat zeker met een andere ogen/neus/oren de supermarkt in.
Ik zit net te kijken en het boek is nog beschikbaar in mijn bibliotheek. Straks in mijn pauze race ik er snel naartoe :) Ik ben natuurlijk enorm benieuwd naar wat hier allemaal in staat. Ik denk dat het goed is om jezelf zo goed mogelijk te informeren. Dan kan je altijd zelf nog een bewuste keuze maken.
Kijk eens aan! Jij kan vanmiddag nog beginnen :) Veel leesplezier!
Jengelzone? Geen last van, mijn dochter snoept niet. Voor haar is snoepen de moestuin in lopen en aardbeien plukken.
En sint Maarten snoep blijft liggen, dat gooien we dan maar na een half jaar weg.
We komen eigenlijk niet vaak in een supermarkt. In Groningen heb je de wiershoeck en de ekonoom komt het brengen.
Interessant zeg! Ik ga ‘m bestellen!
Ik ben benieuwd! Heb dit boek een tijdje geleden aangeschaft, maar ben er nog niet in begonnen. Ik let al vrij goed op ingrediënten en ik ken bepaalde slimme verkooptrucs van supermarkten wel al, maar ongetwijfeld lang niet alles. Goed dat jullie dit boek onder de aandacht brengen!
Ik ben erg nieuwsgierig naar dit boek, binnenkort eens bestellen!
Dit lijkt mij echt een goed boek om te lezen.
Het komt op mijn lijstje erbij te staan.
Bedankt voor de tip.
Ik ben me er wel bewust van, maar ik kan er niet zo veel mee. Ik weet ondertussen wel wat ik wel en niet wil eten. Ik koop zelden impulsief iets. Ik weet waar ik voor naar de winkel ga en schappen, prijzen, kleurtjes, het heeft geen invloed op me. Het irriteert me soms wel en dan ben ik blij als ik weer in mijn bio-buurt-winkeltje ben.
Lijkt me heel interessant om te lezen. Deze gaat dus zeker op mijn lijstje.
E-nummerlijstjes zijn de Sonja Bakkers van 2014. Ongediplomeerden die richtlijnen om te denken aanbieden zodat je nog steeds lekker veel kan eten. Zo werkt dat dus niet. Mensen vertellen hoe je moet denken wanneer er angst bij wordt betrokken, is zelfs manipulatief. Gif? Echt onzin!
E-nummers zijn niet eng, supermarkten zijn niet eng. Gekeurde E-nummers zijn meestal natuurlijk en synthetische gemaakte E-nummers worden op exact dezelfde manier afgebroken door je lichaam als niet synthetische.
Wel is het van belang dat er een natuurlijke oplossing moet komen voor onze veelvraat en hebzucht.
En voor deze marketing trucjes van ongediplomeerde schrijvers (dan bedoel ik Jörg of een Sonja Bakker in hetzelfde straatje, en niet de Meisjes natuurlijk). Wie heeft zijn achtergrond bekeken? En zijn broninformatie nagelopen? Eerlijk? Hij houdt gewoon van eten. Net al wij.
De discussie over stoffen leidt af van wat er werkelijk aan de hand is: niet de kwaliteit, maar de kwantiteit.
Wie voedt nu wie op?
Waardoor gaan producenten trucjes verzinnen: om aan de enorme vraag te voldoen die onze wereld uitput.
Waardoor zijn supermarkten ontstaan: hebzucht en veelvraat.
Waardoor is er uberhaupt zoiets gekomen als een plofkip: je snapt ‘m.
Kijk eens in je karretje. Zoals Jörg dat doet. Nee, niet de kwaliteit, natuurlijk wil je meer kwaliteit. Beter en meer van dat beter. Dat is juist het probleem.
Kijk nu nog eens en tel je producten. Doe dat x 16,5 miljoen. Per dag. Dat eten wij. Waar moet dat allemaal groeien?
En dat willen we dan ook allemaal verser dan vers, zonder stoffen die ons van salmonella vergiftiging behoeden. Zonder stoffen die het langer goedhouden zodat onze voedselbodem niet uitgeput raakt door overproductie en verkwisting van voedsel? En niet met 4% kip. Nee, er staat kip. Dan moet alles ook kip zijn, 100%! Geen plofkip of restafval. De beste kip, die willen wij allemaal, alle 16,5 miljoen. Het beste van het beste.
Begrijp me niet verkeerd: ik ben voor groen en eerlijk. Ik ben fan van deze groene-voedsel-blog. Ik doe ook zo veel mogelijk mijn boodschappen op de markt en bij de bio-boer. Ben helemaal voor moestuintjes, zelfgemaakte soep en de koop-een-koe-actie. Zoveel natuurlijk als kan. Maar dat kan alleen echt werken als we minderen. Heeeeel veel minderen. Wie eerlijk wil, moet inleveren, niet beter en meer. Maar minder en eigenlijk zelfs minder goed.
Dat geldt voor eten, spullen, vakanties, alles! Hoeveel heb je nodig, hoeveel is nog eerlijk?
Nu niet wijzen naar de supermarkt die onze enorme vraag zo goed en kwaad als maar kan probeert in te willigen. Die kunnen pas terugschakelen, nádat wij dat hebben gedaan.
We gaan al de goede kant uit, we denken er zelf over na, een beetje. Maar nu eens niet in goed en slecht, daar kun je helemaal geen overzicht van maken. Wat voor de één goed is, is slecht voor de ander en dat zorgt weer voor variatie en evenwicht. Dus loslaten die lijstjes van massaproducten.
Nu eens nadenken in wat en hoeveel.
Als je al zegt: ‘basisprodukten die je meerdere keren per week in je karretje gooit’ Tja, dan kan een supermarkt er niet maar een paar van maken… Variatie is the keyword. Zeker als er van alles maar een paar mogen zijn, volgens het groene ideaal, dan kun je niet meerdere keren per week hetzelfde kopen. Die concensies moet je eerst zelf gaan maken als je die van de producent verwacht. ‘Ik wil minder kippen in het vriesvak!’: minder kippen eten. Dan pas draait de supermarkt de produktie en dus ook de additieven omlaag.
Kom op, maak een lijstje van wat je echt nodig hebt en een lijstje van wat je eigenlijk vooral lekker vind. Dat zou hetzelfde lijstje moeten zijn, toch?
Gewoon nadenken over de dingen die je normaal gesproken door iemand anders laat uitdenken. Niets is vanzelfsprekend. Wat vind je alleen maar aardig voor een keer en wat maakt jou echt jou? De uitzondering is de regel en zolang we allemaal uitzonderingen zijn blijft de wereld in evenwicht.
Alle antwoorden zitten in je eigen buik, ipv de supermarktkar of een boek van iemand jou nog nooit heeft gezien.
Je weet zelf beter wat goed voor je is dan je denkt. Meer dan Jörg. Meer dan ik. Meer dan de Groene Meisjes.
En die Meisjes weten best al een boel, moet je nagaan.
Mooie reactie. Wat mij betreft wordt de nieuwe nationale sport “consuminderen”. Nu vooral met kerst vind ik het ziekmakend hoeveel er wordt gegeten of aangeboden aan eten. Ga je bij familie op bezoek, wordt je al etend en drinkend door de dag geleid. Stel ik voor om even een boswandeling tussendoor te maken, voor wat frisse buitenlucht en de nodige beweging, kijkt de rest van het gezelschap me chagrijnig aan dat het “zo fijn is dat dat vandaag even niet hoeft”.
Als we luisteren naar ons lichaam en de reclamefolders buiten de deur houden, dan komt dat niet alleen onze gezondheid ten goede, maar ook de bronnen op aarde.
In het kort de werking van marketing uitgelegd….http://www.upworthy.com/no-one-applauds-this-woman-because-theyre-too-creeped-out-at-themselves-to-put-their-hands-together?g=6&c=reccon1
Ik heb het boek gedeeltelijk gelezen, ben afgehaakt, na e-nummers, ook nog smaakversterkers, vulstoffen, stoffen om plastic flessen mee te reinigen, je kunt dan bijna niets meer kopen in de supermarkt. Natuurlijk gebruik ik mijn gezonde verstand, maar makkelijker wordt het er niet op. Vond het eerste hoofdstuk lekker geschreven, daarna werd het wat moeilijk er om doorheen te komen. Leuk boek om te lenen bij de bieb om eruit te halen wat voor jou belangrijk is. En ja, geld verdienen is het hoofddoel van elke supermarkt, maar als consumenten hebben wij wel macht!
Lijkt mij een ontzettend interessant boek! Ik denk dat ik ‘m ook maar eens ga halen! :)
Het is niet: supermarkten verdienen, máár consumenten hebben macht. Maar: supermarkten verdienen, omdát wij macht hebben. Ze bieden niet een kwalitatief product puur vanuit kennis en kunde, maar bieden vooral wat wij graag willen kopen. Blijkbaar gaat al decennia lang de voorkeur van de consument uit naar veel voor weinig. Want daar verdienen ze aan.
Heel interessant.. ben nu echt benieuwd wat er nog meer in staat. Hij gaat op m’n wishlist!
Tja… Of dit nou een verrassing is? Met alles wordt tegenwoordig gekloot, vind het nogal naïef als dit voor sommige mensen als een donderslag bij heldere hemel komt.
Als je je echt wil verdiepen in etiketten raad ik bovendien aan om de wet te lezen met betrekking tot etikettering, dan weet je meteen waar wat op slaat.